Hürriyet Yazarı Fulya Soybaş, bugünkü köşesinde baklavadaki fahiş fiyatları köşesinde taşıdı.
Sosyal medyada gezinirken “baklavanın kilosu 1050 lira” başlıklı bir paylaşım ve altında da etiketini gösteren bir fotoğraf gördüm.
Gözlerime inanamadım! Bir kilo baklava… 1050 lira mı? Fiyatı neredeyse gram altın ile yarışıyor.
Fotoğrafın altına “Bu fiyat halis mi?” yazmış genç bir arkadaş.
O sorunun peşine düştüm. Malum önümüz ramazan. Baklavanın kilosu ne kadar? Baklava üreticisinin “fıstığın kilosu pahalı” diyerek adres gösterdiği fıstık üreticisi ne diyor? Stokçuluk piyasayı ne kadar etkiliyor? Buyurunuz.
GÖRDÜĞÜNÜZ SPESİYAL BAKLAVADIR KLASİĞİN KİLOSU 750-850 LİRA
Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) Başkanı Mehmet Yıldırım da sosyal medyada dolaşan görseli görmüş. Diyor ki: “Baklavanın yüzlerce çeşidi var. Görseli paylaşılan baklava, ‘ekstra’ fıstıklı ve tereyağlı, midye şeklinde hazırlanan özel baklavadır, ‘spesiyal’ olarak tezgâha çıkan bir üründür. Dolayısıyla fiyatı içindeki bol malzemeye göre gayet normaldir. Klasik- fıstıklı baklavanın kilosu 750-850 lira, klasik- cevizli baklavanın kilosu da 600-650 liradır. Fiyatlarımızda artış yoktur. Bu konu sürekli gündeme geliyor. Sormak isterim, kime göre ve neye göre pahalı baklava?”
ZAM YAPMADIK
“Kilosu 850 liradan 100 gram (3-4 dilim baklava) 85-90 lira eder. Dışarıda bir kahve iç, 100 lira. Kahvenin yapılmasında ne var Allah aşkına? Oysa baklava bir zanaat. Bir ustanın yetişmesi ne büyük emek. Ayrıca piyasada kilosu 300’e de 500’e de baklava bulmak mümkün. Ama “Güvenilir yerden alacağım” ya da “Yediğimden şöyle ağız dolusu bir keyif alayım” diyorsan o zaman iş başka… Fıstığın kilosu 900, tereyağının kilosu 450 liraya dayanmış. İşçilik fiyatları en az yüzde 50 arttı. Kiralar aldı başına gitti. Biz, bunlara rağmen zam yapmadık. Çünkü biliyoruz ki zam yaparsak satışlar düşer. Çünkü baklava; malzeme fiyatları ve ustalığının zor olması sebebiyle geçmişten günümüze kadar her zaman diğer tatlılara göre daha ‘lüks’ ve ‘pahalı’ ancak temel tüketim olmadığı için de ilk vazgeçilen olmuştur. Eskiye oranla satış miktarımız zaten hayli azalmıştır. Daha da azalmasını istemiyoruz.”
ANTEP FISTIĞI YATIRIM ARACI OLDU
Sektörün önemli sorunlarından biri de fıstık stokçuluğu idi. Hatırladığım kadarı ile baklava üreticileri 2 yıl önce fıstık bir anda zamlanınca sadece cevizli baklava üretme kararı almıştı. Şimdi durum ne? Yıldırım, “Değişen bir şey yok” diyor, şöyle devam ediyor: “Antep fıstığı son 15 yıldır yatırım aracına dönüşmüş durumda. Parasını değerlendirmek isteyen fıstık stokluyor. Fiyatının artması arz değil buradan kaynaklı. Ağaçlarımız fıstık dolu, son 100 yılın en bereketli rekoltesi bekleniyor bu yıl. Bize yetecek fıstık var. Bakalım stokçular ne yapacak? Tarım Bakanlığımızın Antep fıstığını kayıt altına alacak bir çalışma yapması lazım. Sektör dışılık 15 yıldır iyileştirilemeyen en büyük yaramız.”
HAM MADDENİN YANI SIRA İŞÇİLİK MALİYETLERİ DE YÜKSEK
İstanbul diğer şehirlere kıyasla her zaman pahalıdır. Buradan hareketle “Gaziantep, yani baklavanın ana vatanında fiyat nedir?” sorusu ile Pastacılar, Tatlıcılar, Baklavacılar ve Kafeteryacılar Esnaf ve Sanatkârları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Katmerci’yi aradım. Der ki: “Ticaret odasına bağlı olan işletmelerde baklavanın kilosu 800, esnaf odasına bağlı olanlar da ise 650 liradır. 1 yıldır da yatay olarak bu bantta seyrediyor.” Peki, bir fiyat artışı bekleniyor mu? Yanıtı şu: “Ham maddeye aşırı bir zam yapılmaz ise fiyatlarımız bu yıl da aynı olacak. Baklava coğrafi işareti olan, elle açılması, taş fırında pişirilmesi, Antep’in fıstığı, Urfa’nın tereyağının kullanılması gereken ve yapımı büyük emek isteyen bir tatlı. Kira+ vergi+ işçilik maliyetleri hesaplanınca olması gereken fiyatın bile altındayız.”
BİR TEPSİ BAKLAVA 300 LİRAYA MAL EDİLEBİLİR
Gelelim fıstık fiyatlarına. Baklava üreticisinin şikâyet ettiği kadar var mı? Gaziantep Fıstıkçılar Odası Başkanı Hasan Karaoğlan, şu an en lüks, kaliteli fıstığın kilosunun 750-800 lira- orta segmentte bir mahsulün ise kilosunun 600 liradan başladığını belirterek, “2 yıl önce, bir dönem, bahsettiğim bu iyi fıstığın kilosu 1000 liraya çıktı, o zaman baklavanın kilosu 400 lira idi. Sonra bazı önlemlerle yeniden kaliteli fıstığın kilosu 750 liraya düştü. Yani 2 yıl önceki fiyat ile şu an fiyatımız aynı. Zaten bu fiyatı arttırmak gibi bir durum olamaz çünkü o zaman dış pazarı kaybederiz. Peki, şimdi ben sorayım: Nasıl oluyor da fıstığın kilosu 1000 lira iken kilosu 400 lira olan baklava, şu an fıstık 2 yıl önceki fiyatına dönmesine rağmen, kilosu 750-850 liradan satılıyor? Ki tüm üreticilerin ‘lüks’ kalite fıstık kullanmadığını da biliyoruz” diyor.
GÜNAH KEÇİSİ İLAN EDİLDİK
Fıstıkçıların günah keçisi ilan edildiğine de vurgu yapan Karaoğlan, şöyle devam ediyor: “Dolayısıyla kimse kendini kandırmasın güzel kardeşim.
-Bugün, ‘benim’ diyen bir firma, bir kilo baklavaya en fazla 90- 120 gram arası iç fıstık koyar. Hadi en kalitelisini koysa tepsi başı, 90-100 TL fıstık maliyeti,
-Un, yağ, şekere de 100 TL diyelim,
-İşçilik+ kira+ elektrik, su, diğer masraflarına da 100 TL ekle,
Kilosunu en az 300 liraya pekâlâ çok rahat satarsın.”
BAKLAVACILAR DENETLENSİN
“Kaldı ki bu yıl rekoltemiz inanılmaz iyi olacak. Haliyle fıstık fiyatı da 600 liralara kadar düşer. Bakın bakalım baklavacılar fiyat düşecek mi? Hiç sanmam. Ama öte yandan 5-10 ton fıstık işleyen üretici ne mazota ne de işçiliğe para buluyor, borçla harçla döndürüyor tarlayı. Bizim ricamız şu; üretici de stokçuluk yapan varsa o da ama baklavacılar da denetlensin. Kimse bu işin sorumlusu o bulunsun.”
