Hürriyet Yazarı Abdülkadir Selvi,bugünkü köşesinde Kazakistan izlenimlerini ele aldı.
İsrail’in Gazze’deki katliamı devam ederken Cumhurbaşkanı Erdoğan’la birlikte Kazakistan’dayız.
Kazakistan’da Türk Devlet Başkanları Zirvesi yapılacak. İkinci yılını doldurmak üzere olan Rusya-Ukrayna savaşı da bu coğrafyayı daha yakından ilgilendiriyor.
TÜRK DÜNYASININ ÖZGÜL AĞIRLIĞI
Türk dünyası büyüyor. Türk dünyası güçleniyor. Siyasi ve ekonomik olarak ağırlığı artıyor. Karabağ’da üst üste iki kez elde edilen zafer Türk dünyasının özgül ağırlığını artırdı. O nedenle 10. Türk Dünyası’nın Astana’da vereceği mesajlar Gazze, Tel Aviv ve Washington açısından önemli olacak.
ZİRVEYE İLİŞKİN NOTLAR
Önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın programı ve zirveye ilişkin bilgileri paylaşmak istiyorum. Kazakistan temaslarında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu eşlik ediyor. Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım da heyette. Binali Yıldırım bu görevi üstlendiğinde Meclis’te ‘Hayırlı olsun’ demiştik. ”Artık Aksakallı oldum. Sözümü dinlersiniz” diye espri yapmıştı.
MİT BAŞKANI
MİT Başkanı İbrahim Kalın ve İletişim Başkanı Fahrettin Altun da gezide dikkat çeken isimler. MİT Başkanı Kalın’la uçak havalandıktan sonra selamlaştık ama kısa süre sonra görünmez oldu.
ERDOĞAN’IN TEMASLARI
Esenboğa Havaalanı’ndan hareket ettik. Kazakistan’a, Ankara’dan 4 saat süren bir uçak yolculuğundan sonra ulaştık. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Astana’ya indikten sonra hemen temaslara başladı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ı kabul etti. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov’la görüştü. Akşam Saltanat Sarayı’nda düzenlenen gayri resmi akşam yemeğine katıldı.
ERDOĞAN’IN KONUŞMASI
Bugün ise programının tamamı zirveye ayrılmış durumda. Türk Devlet Başkanları Konseyi toplantısı, Akorda Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yapılacak. Zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önemli mesajları vereceği bir konuşma yapması bekleniyor. Erdoğan’ın Gazze’de devam eden İsrail katliamına ilişkin mesajlar vermesi bekleniyor. Erdoğan, bu kez Türk dünyasının bir lideri olarak konuşacak. Erdoğan’ın savaşın geldiği bu aşamada ne diyeceği önemli.
SİYASİ GÜÇ
Türk dünyası her geçen gün birliğini daha da pekiştiriyor. Bir siyasi güç olarak varlığını hissettiriyor. Türk Devlet Başkanları Konseyi toplantısında Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’e ‘Türk Dünyası Ali Nişanı’ takdim edilecek. Şevket Mirziyoyev, Özbekistan’ın yüzünü Türk dünyasına çevirdi.O nedenle ‘Ali Nişanı’nı fazlasıyla hak ediyor.
TEMASLARI
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün, zirveden önce ”Gardaşım” dediği Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya gelecek. Erdoğan ve Aliyev’in dostluğu Türk dünyası için bir model oldu. İki ülke sırt sırta verince Karabağ’da zafer üstüne zafer kazandı. Türk dünyası sırt sırta verse o zaman neler başarılmaz ki?‘Türk Devletleri Devlet Başkanları’nın zirveleri ile o yönde adımlar atılıyor. Bir gün gelecek uluslararası zeminlere Türk dünyası da damgasını vuracak. Dilerim o süre uzun olmaz. Erdoğan ayrıca Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev’le ikili ve heyetler halinde görüşmeler yapacak.
TİCARET HACMİMİZ
Kazakistan’la yükselen bir ticaret hacmimiz var. Kazakistan’da Türk firmaları büyük işlere imza atıyor. Kazakistan’da firmalarımızın 5 milyar dolar yatırımı var. Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev, Türkiye ile ilişkilere ayrı bir değer veriyor. Biz petrol ve petrol türevleri alıyoruz. Biz altyapı yatırımlarının yanı sıra ilaç, halı, tekstil ve hidrolik makina ihraç ediyoruz. 2002 yılında Kazakistan’la ticaret hacmimiz 364 milyon dolardı 2022’de 8.4 milyar dolar oldu. Bu yılın ilk 9 ayında ise, 7.6 milyar doları aştı.
ASTANA İZLENİMLERİ
Biraz da başkent Astana’dan söz etmek istiyorum.
Akşam saatlerinde geldik. Hava soğuktu. Ama şehir çok aydınlıktı. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden bir iz bulabilir miyim diye baktım. Yok. Çünkü Astana yeni bir şehir. Geniş yolları, parkları, meydanları ve binaları ile modern bir şehir. Astana’ya üçüncü gelişim. Her defasında daha büyüyor. Daha gelişiyor. Devlet Başkanı Tokayev büyük bir kalkınma hamlesi başlatmış. Yeni yollar yapılıyor, yeni binalar dikiliyor.
NAZARBAYEV NE DURUMDA
Nazarbayev döneminde iki kez gelmiştim. Onun da Türkiye’ye yaklaşımı sıcaktı. Görevden alındı ama hayatını devam ettiriyor. Fakat Nazarbayev’e ait eserler bir bir silinmiş. Sadece havaalanında ismi yaşıyor. Tokayev, Kazakistan’a damgasını vurmuş.
TOGG KAZAKİSTAN YOLLARINDA
Son bir not: Milli ve yerli otomobilimiz Togg’un ünü Türkiye sınırlarını çoktan aştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilk üretilen Togg’lardan biriniAzerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e hediye etmişti. Türkmenistan veÖzbekistan devlet başkanlarına daha önce Togg hediye etmişti. Erdoğan, bugün de Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev’e Togg hediye edecek. Artık Togg, Astana yollarında diyebilir miyiz?
